Szkoły podstawowe

Nowy ustrój szkolny

Wdrożenie nowego systemu rozpoczęło się we wrześniu 2017r. od klas I, IV oraz nowych klas VII, które zastąpiły I klasy gimnazjum w związku ze stopniowym wygaszaniem tego typu szkół.

Nowa podstawa programowa

Utworzenie ośmioklasowej szkoły podstawowej oznacza zmianę podstawy programowej. Zgodnie z jej założeniami, edukacja językowa ma charakter kontynuacyjny, prowadząc ucznia od poziomu A1 w klasie IV do poziomu A2+ w zakresie umiejętności produktywnych i B1w zakresie umiejętności receptywnych w klasie VIII.

Podstawa rozszerza treści, które dotychczas uczeń miał opanować w klasach IV-VI szkoły podstawowej oraz w gimnazjum na poziomie III.1.

Dowiedz się więcej na stronie MEN

Ekspert odpowiada

ANNA ABRAMCZYK – ekspert Pearson w zakresie metodyki nauczania języków obcych i prawa oświatowego. Nauczyciel dyplomowany z 18-letnim stażem nauczania języka niemieckiego w szkole ponadgimnazjalnej. Doradca metodyczny Wrocławskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Egzaminator gimnazjalny i maturalny współpracuje z OKE we Wrocławiu. Ekspert MEN do spraw awansu zawodowego, rzeczoznawca do spraw podręczników. Autorka publikacji metodycznych dla nauczycieli języków obcych.

Uczeń bez promocji z klasy 1. gimnazjum trafi do klasy 7. szkoły podstawowej. Uczniowie bez promocji z klasy 2. i 3. (w kolejnych latach) trafią do klasy 8. szkoły podstawowej.

Zadaj pytanie ekspertowi

Definicję podstawy programowej podaje ustawa Prawo oświatowe w Artykule 4, pkt. 24.

Art. 4. „Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa bez bliższego określenia o:

(…) 24) podstawie programowej wychowania przedszkolnego lub podstawie programowej kształcenia ogólnego – należy przez to rozumieć obowiązkowe zestawy celów kształcenia i treści nauczania, w tym umiejętności, opisane w formie ogólnych i szczegółowych wymagań dotyczących wiedzy i umiejętności, które powinien posiadać uczeń po zakończeniu określonego etapu edukacyjnego, oraz zadania wychowawczo-profilaktyczne szkoły, uwzględniane odpowiednio w programach wychowania przedszkolnego, programach nauczania i podczas realizacji zajęć z wychowawcą oraz umożliwiające ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych, a także warunki i sposób realizacji tych podstaw programowych;”

Podstawa programowa kształcenia ogólnego w zakresie języka obcego nowożytnego obejmuje:

I ETAP EDUKACYJNY – klasy I-III szkoły podstawowej

II ETAP EDUKACYJNY – klasy IV-VIII szkoły podstawowej

Podstawa programowa kształcenia
ogólnego dla szkoły podstawowej
- język obcy

Kliknij tutaj

III ETAP EDUKACYJNY – szkoła ponadpodstawowa (liceum ogólnokształcące, technikum, szkoła branżowa I i II stopnia).

Dokument zawiera:

Cele kształcenia opisane jako wymagania ogólne.
Treści nauczania opisane jako wymagania szczegółowe.
Wymogi dotyczące warunków realizacji.

I etap edukacyjny – Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy język

Główne założenia

a) Cel edukacji językowej:

skuteczne porozumiewanie się w języku obcym,
wszechstronny rozwój dziecka,
rozbudzenie pozytywnego nastawienia,
budowanie postawy tolerancji, otwartości wobec kultur, języków i innych narodowości,
wzmacnianie poczucia własnej wartości dziecka, rozwijanie jego pasji i zainteresowań.

b) Warunki realizacji:

spójność z treściami innych edukacji,
multisensoryczność w nauczaniu: dźwięk, obraz, ruch,
dostęp do pomocy dydaktycznych, w tym stałego łącza internetowego,
wykorzystanie języka jako języka komunikacji podczas zajęć,
korzystanie z autentycznych materiałów,
prowadzenie bieżącej nieformalnej diagnozy, w celu dostarczenia informacji zwrotnej dla ucznia i rodzica,
zachęcanie uczniów do samooceny i do pracy własnej.

Zmiany w stosunku do poprzedniej podstawy

W zakresie języka obcego nowożytnego w nowej podstawie programowej dla I etapu edukacyjnego, czyli klas I-III, nie dokonano przewrotu. Zmiany sprowadzają się przede wszystkim do uporządkowania podstawy poprzez jej uszczegółowienie i zapis w formie zbliżonej do podstawy dla II etapu edukacyjnego (klas IV-VIII). Rozszerzono także warunki niezbędne do realizacji nowej podstawy programowej. Zalecono między innymi zapewnienie przez szkoły kontynuacji zajęć z języka obcego nowożytnego na II i III etapie edukacyjnym oraz prowadzenie na bieżąco nieformalnej diagnozy postępów edukacyjnych uczniów i przekazywanie informacji zwrotnej w zrozumiały sposób rodzicom.

Nowości w Podstawie Programowej

w ramach doprecyzowania listy wymogów po raz pierwszy dla klas I-III podano katalog tematów leksykalnych, co oznacza dla nauczycieli konieczność wprowadzenia w 3 letnim cyklu edukacyjnym słownictwa z określonych obszarów:

- ja i moi bliscy (rodzina, przyjaciele);
- moje miejsce zamieszkania (mój dom, moja miejscowość);
- moja szkoła;
- popularne zawody;
- mój dzień, moje zabawy;
- jedzenie;

- sklep;
- mój czas wolny i wakacje;
- święta i tradycje, mój kraj;
- sport;
- moje samopoczucie;
- przyroda wokół mnie;
- świat baśni i wyobraźni.

po raz pierwszy dla I etapu edukacyjnego określono także orientacyjny poziom CEFR (ESOKJ), który uczniowie powinni osiągnąć na koniec klasy III tj. poziom A1 (MEN zaznacza przy tym, że ze względu na specyfikę skali CEFR, opracowanej z założenia dla osób dorosłych, w przypadku uczniów kończących I etap edukacyjny określenie poziomu ma charakter bardzo ogólny),
lekcje języka obcego mają być wykorzystane do kształtowania postawy ciekawości, tolerancji i otwartości wobec innych kultur poprzez stosowanie odniesień do kultury, tradycji i historii kraju pochodzenia uczniów.
rozszerzono wymogi szczegółowe o następujące umiejętności:
- Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych dotyczących
jego samego i jego najbliższego otoczenia.
- Uczeń używa poznanych wyrazów i zwrotów podczas zabawy.
- Uczeń samodzielnie pisze bardzo proste i krótkie zdania według wzoru.
- W zakresie przetwarzania tekstu uczeń przekazuje w języku polskim ogólny sens słuchanego
tekstu w języku obcym.
- Uczeń podaje w języku obcym znaczenie słów lub zwrotów sformułowanych w języku polskim.
- Uczeń posiada podstawowe informacje o krajach, w których ludzie posługują się danym językiem obcym.
- W zakresie oceny pracy uczeń potrafi określić, czego się nauczył, i wie, w jaki sposób
może samodzielnie pracować nad językiem.

II etap edukacyjny – Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy język

Główne założenia

Nadrzędny cel nauki języka obcego - skuteczne porozumiewanie się w mowie i w piśmie.
Zapewnienie przez szkołę kształcenia uczniów w grupach o zbliżonym poziomie biegłości w zakresie języka obcego nowożytnego poprzez podział klasy na grupy bądź stworzeniem grup językowych międzyoddziałowych, począwszy od klasy IV.
Wykorzystywanie autentycznych materiałów źródłowych (zdjęć, filmów, nagrań audio, tekstów), w tym z użyciem narzędzi związanych z TIK.
Bieżąca nieformalna oraz formalna diagnoza oraz przekazywanie jej wyników w sposób czytelny rodzicom.
Wykorzystanie zajęć do kształtowania postawy ciekawości, tolerancji i otwartości wobec innych kultur oraz stosowanie odniesień do kultury, tradycji i historii kraju pochodzenia uczniów.
Wspieranie przez kształcenie w zakresie pozostałych przedmiotów.

Podstawa nadal podnosi kwestie takich kompetencji jak: współdziałanie w grupie, korzystanie z różnych źródeł informacji, stosowanie strategii komunikacyjnych, czy dokonywanie samooceny.

Zmiany w stosunku do poprzedniej podstawy

W porównaniu z podstawą III.1 (poziom rozszerzony dla gimnazjum), wymagania ogólne pozostają bez zmian, natomiast najważniejsze zmiany wymagań szczegółowych obejmują:

Poszerzenie zakresów tematycznych o dodatkowe aspekty np.
DOTYCHCZASOWE BRZMIENIE WYMAGAŃ SZCZEGÓŁOWYCH		NOWE BRZMIENIE WYMAGAŃ SZCZEGÓŁOWYCH
7. zakupy i usługi (np. rodzaje sklepów, towary, sprzedawanie i kupowanie, korzystanie z usług, reklama);		7. zakupy i usługi (np. rodzaje sklepów, towary i ich cechy, sprzedawanie i kupowanie, środki płatnicze, wymiana i zwrot towaru, promocje, korzystanie z usług, reklama);

Uwzględnienie zagadnienia komunikacji interkulturowej np.
DOTYCHCZASOWE BRZMIENIE WYMAGAŃ SZCZEGÓŁOWYCH		NOWE BRZMIENIE WYMAGAŃ SZCZEGÓŁOWYCH
15. elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego języka oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu międzykulturowego oraz tematyki integracji europejskiej. (...)		9. Uczeń posiada: 1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym, oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego; 2) świadomość związku pomiędzy kulturą własną i obcą, wrażliwość kulturową i umiejętność pośredniczenia między kulturami poprzez nauczany język.

Poszerzenie zakresu wymaganych form pisemnych,
które uczeń powinien rozumieć oraz tworzyć np.

DOTYCHCZASOWE BRZMIENIE
WYMAGAŃ SZCZEGÓŁOWYCH

NOWE BRZMIENIE
WYMAGAŃ SZCZEGÓŁOWYCH

3. Uczeń rozumie proste wypowiedzi pisemne (np, napisy informacyjne, listy, broszury, ulotki reklamowe, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje obsługi, proste artykuły prasowe i teksty narracyjne) (...)

R
O
Z
U
M
I
E
N
I
E

3. Uczeń rozumie proste wypowiedzi pisemne (np, ~~napisy informacyjne~~, listy, e-maile, SMS-y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki reklamowe, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, historyjki obrazkowe, artykuły, ~~instrukcje obsługi~~, ~~proste artykuły prasowe~~ i teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie).

5. Uczeń tworzy krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi pisemne (np. notatka, ogłoszenie, zaproszenie, pozdrowienia, życzenia, wiadomość,
ankieta, pocztówka, e-mail, opis, krótki, krótki list prywatny) (...)

T
W
O
R
Z
E
N
I
E

5. Uczeń tworzy krótkie, proste ~~i zrozumiałe~~, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatka, ogłoszenie, zaproszenie, ~~pozdrowienia~~, życzenia, wiadomość, SMS, ~~ankieta~~, pocztówka, e-mail, ~~opis~~, historyjkę, ~~krótki~~ list prywatny, wpis na blogu) (...)

Wprowadzenie podstaw doradztwa zawodowego poprzez naukę języka związanego z zawodami, np.
DOTYCHCZASOWE BRZMIENIE WYMAGAŃ SZCZEGÓŁOWYCH		NOWE BRZMIENIE WYMAGAŃ SZCZEGÓŁOWYCH
4. praca (np. popularne zawody i związane z nimi czynności, miejsce pracy) (...)		4. praca (np. popularne zawody i związane z nimi czynności, miejsce i warunki pracy, praca dorywcza, wybór zawodu) (...)

Ekspert odpowiada

Nie, nie znika, w przedszkolu dzieci będą realizowały przygotowanie do posługiwania się językiem obcym nowożytnym.

2. Czy w klasach V będzie można korzystać z dotychczasowych podręczników?

Zmiana podstawy programowej oznacza konieczność uzyskania numeru dopuszczenia MEN do użytku szkolnego dla wszystkich podręczników dla klas objętych reformą.

3. Czy realizowane dotychczas przez nauczycieli programy trzeba zmienić w związku ze zmianą podstawy programowej?

W klasach objętych nową podstawą programową należy rozpocząć pracę na programie zgodnym z jej zapisami. Sytuacja nietypowa ma miejsce w okresie przejściowym w klasach VII. Dla tych klas wyjątkowo trzeba przyjąć program nie na cały etap edukacyjny (klasy IV-VIII), ale na jego fragment (klasy VII-VIII). Program powinien obejmować treści z nowej podstawy, w szczególności te, które nie były zrealizowane na dotychczasowym drugim etapie edukacyjnym (klasy IV-VI). Na poziomie planowania dydaktycznego należy dokonać porównania zapisów dotychczasowej podstawy z II etapu edukacyjnego podstawowej szkoły sześcioklasowej z zapisami podstawy II etapu edukacyjnego podstawowej szkoły ośmioklasowej.

Zadaj pytanie ekspertowi

Język obcy nowożytny nauczany jako drugi język

Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej - język obcy

Nauka drugiego języka zaczynała się dotychczas w gimnazjum, teraz rozpoczyna się w klasie VII ośmioletniej szkoły podstawowej.

W stosunku do wymagań podstawy programowej, (wariant 3.0, poziom podstawowy), obowiązującej dla drugiego języka w gimnazjum, zmieniono m.in.:

ilość zakresów leksykalnych,
nazwy niektórych zakresów leksykalnych na pojęcia bardziej ogólne, np.: dom na miejsce zamieszkania,
szkoła na edukacja, życie rodzinne i towarzyskie na życie prywatne,
zakresy wymagań szczegółowych np.: w wymaganiu człowiek, dodano aspekty: cechy charakteru,
rzeczy osobiste, umiejętności.

Podstawa programowa III.O
(poziom podstawowy, gimnazjum)

Podstawa programowa dla drugiego języka obcego II etap edukacyjny, Klasy VII-VIII

Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:

1. człowiek (np. dane personalne, wygląd zewnętrzny, uczucia i emocje, zainteresowania);

2. dom (np. miejsce zamieszkania, opis domu, pomieszczeń domu i ich wyposażenia);

3. szkoła (np. przedmioty nauczania, życie szkoły);

4. praca (np. popularne zawody i związane z nimi czynności, miejsce pracy);

5. życie rodzinne i towarzyskie (np. członkowie rodziny, koledzy, przyjaciele, czynności życia codziennego, formy spędzania czasu wolnego);

6. żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki, lokale gastronomiczne);

7. zakupy i usługi (np. rodzaje sklepów, towary, sprzedawanie i kupowanie, korzystanie z usług);

8. podróżowanie i turystyka (np. środki transportu, orientacja w terenie, informacja turystyczna, zwiedzanie);

9. kultura (np. dziedziny kultury, uczestnictwo w kulturze);

10. sport (np. popularne dyscypliny sportu, sprzęt sportowy, imprezy sportowe);

11. zdrowie (np. samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie);

12. technika (np. korzystanie z podstawowych urządzeń technicznych);

13. świat przyrody (np. pogoda, rośliny i zwierzęta, krajobraz);

14. elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego języka oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu międzykulturowego oraz tematyki integracji europejskiej.

1. człowiek (np. dane personalne, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, rzeczy osobiste, uczucia i emocje, umiejętności i zainteresowania);

2. miejsce zamieszknia (np. dom i jego okolica, pomieszczenia i wyposażenie domu, prace domowe);

3. edukacja (np. szkoła i jej pomieszczenia, przedmioty nauczania, uczenie się, przybory szkolne, życie szkoły);

4. praca (np. popularne zawody, miejsce pracy);

5. życie prywatne (np. rodzina, znajomi i przyjaciele, czynności życia codziennego, określenie czasu, formy spędzania czasu wolnego, urodziny, święta);

6. żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki, lokale gastronomiczne);

7. zakupy i usługi (np. rodzaje sklepów, towary i ich cechy, sprzedawanie i kupowanie, środki płatnicze, korzystanie z usług);

8. podróżowanie i turystyka (np. środki transportu i korzystanie z nich, orientacja w terenie, hotel, wycieczki);

9. kultura (np. uczestnictwo w kulturze, tradycje i zwyczaje);

10. sport (np. dyscypliny sportu, sprzęt sportowy, obiekty sportowe, uprawianie sportu);

11. zdrowie (np. samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie);

12. świat przyrody (np. pogoda, pory roku, rośliny i zwierzęta, krajobraz.

Najważniejsze zmiany wymagań szczegółowych dotyczą także:

Uwzględnienia zagadnień komunikacji interkulturowej
DOTYCHCZASOWE BRZMIENIE WYMAGAŃ SZCZEGÓŁOWYCH		NOWE BRZMIENIE WYMAGAŃ SZCZEGÓŁOWYCH
14) elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego języka oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu międzykulturowego oraz tematyki integracji europejskiej.		9. Uczeń posiada: 1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym, oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego; 2) świadomość związku pomiędzy kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.

Uwzględnienia zagadnień komunikacji interkulturowej

DOTYCHCZASOWE BRZMIENIE
WYMAGAŃ SZCZEGÓŁOWYCH

NOWE BRZMIENIE
WYMAGAŃ SZCZEGÓŁOWYCH

3. Uczeń rozumie krótkie, proste wypowiedzi pisemne (np. napisy informacyjne, listy, ulotki reklamowe, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy i proste teksty narracyjne)

5. Uczeń tworzy bardzo krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi pisemne w formie prostych wyrażeń i zdań (np. wiadomość, e-mail, krótki opis)

3. Uczeń rozumie bardzo proste wypowiedzi pisemne (np. listy, e-maile, SMS-y, kartki pocztowe, napisy, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, historyjki obrazkowe z tekstem, teksty narracyjne, wpisy na forach i blogach)

5. Uczeń tworzy bardzo krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, pocztówkę, e-mail, historyjkę, wpis na blogu)

Ponadto w wymaganiu ogólnym: Tworzenie wypowiedzi wskazano na konieczność tworzenia wypowiedzi spójnej i logicznej.