Ramowe plany nauczania

Zasadnicza zmiana w ramowych planach nauczania polega na ustaleniu liczby godzin poszczególnych przedmiotów w ujęciu tygodniowym, czyli podaniu ilości godzin danego przedmiotu na tydzień.

Ustawa Prawo oświatowe. Art. 47

Ramowe plany nauczania w szkołach publicznych określone w przepisach wydanych na podstawie art. 47 ust. 1 pkt. 3 ustawy Prawo oświatowe, stosuje się począwszy od roku szkolnego 2017/2018 w:

klasie I, IV i VII szkoły podstawowej,
klasie I branżowej szkoły I stopnia,
klasie I szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy,
semestrze I szkoły policealnej.

Ustawa wprowadzająca Prawo oświatowe. Art. 295

Docelowo uczeń po zakończeniu edukacji w szkole podstawowej i ponadpodstawowej powinien osiągnąć według ESOKJ poziom:

B1+/B2 (w zakresie rozumienia wypowiedzi) - pierwszy język obcy
A2+ - drugi język obcy

Pierwszy język obcy obligatoryjnie musi być kontynuowany w szkole ponadpodstawowej. W liceum i technikum będą nauczane dwa języki obce, w szkole branżowej tylko jeden.

Drugi język obcy może, ale nie musi być kontynuowany w szkole ponadpodstawowej. Uczeń może w szkole ponadpodstawowej rozpocząć od początku naukę kolejnego języka obcego i wtedy będziemy mówić, że zaczyna od podstaw trzeci język obcy.

W szkole podstawowej nie przewidziano rozszerzenia puli godzin na języki. Możliwa jest natomiast dwujęzyczność.
W szkole ponadpodstawowej „rozszerzony” może zostać tylko język wiodący!

*Oczekiwany poziom ESOKJ oznacza orientacyjny poziom w odniesieniu do wymagań szczegółowych określonych w podstawie programowej, a nie pełnej interpretacji dokumentu Europejski System Opisu Kształcenia Językowego.

Jak czytać powyższą tabelę?

Podstawa programowa z zakresu języka obcego została podzielona na trzy etapy edukacyjne:

I. – obejmujący klasy I-III szkoły podstawowej,

II. – obejmujący klasy IV-VIII szkoły podstawowej,

III. - obejmujący klasy szkół ponadpodstawowych.

Nowe ramowe plany nauczania precyzyjnie określają tygodniowy wymiar godzin danego przedmiotu, w danej klasie. Do tej pory stosowano mechanizm podawania i liczenia godzin na cykl nauczania.

W przypadku klas I-III szkoły podstawowej przewidziano po 2 jednostki lekcyjne na tydzień, a w klasach IV-VIII po 3 jednostki lekcyjne na tydzień.
W klasie VII szkoły podstawowej uczniowie rozpoczną uczenie się drugiego języka obcego w wymiarze po 2 jednostki lekcyjne tygodniowo.
Pierwszy język obcy powinien być kontynuowany w szkole ponadpodstawowej, drugi język obcy nie musi być kontynuowany w szkole ponadpodstawowej. Uczniowie mogą rozpocząć naukę trzeciego języka od podstaw.
Jeśli w szkole podstawowej powstaną klasy dwujęzyczne, to uczniowie rekrutowani do tych klas otrzymają w klasie VII i VIII dodatkową pulę godzin języka – w wymiarze 2 jednostki lekcyjne tygodniowo.
Dwujęzyczność może być realizowana zarówno w zakresie pierwszego jak i drugiego języka obcego.
W szkole ponadpodstawowej pula godzin na nauczanie pierwszego języka może zostać powiększona o tzw. rozszerzenie, w sumie na cykl o 180 jednostek lekcyjnych.

5 pytań o rozszerzenie 180h w nowej szkole średniej.

Czym jest rozszerzenie 180h?

Godziny znane dotychczas jako tzw. rozszerzenie 180h, to dodatkowe godziny lekcyjne na naukę danego przedmiotu przyznawane danemu oddziałowi przez dyrektora szkoły.

W dotychczasowym systemie, w którym godziny na naukę języka były wyrażone w formie sumy godzin na cykl (450h do podziału na pierwszy i drugi język), oznaczało to zwiększenie puli godzin na dany język o 180h na cykl.

Ramowe plany nauczania dla szkół ponadpodstawowych posługują się już wymiarem godzin w skali tygodnia, nie cyklu. Dlatego też "rozszerzenie 180" wyrażone jest teraz w postaci łącznie 6h, do podziału na klasy (lata nauki) wg decyzji dyrektora. Przyjmując 30 tygodni efektywnej nauki w ciągu roku, daje to właśnie 180h.

Które przedmioty mogą otrzymać dodatkowe godziny w ramach rozszerzenia?

Cyt. za Rozporządzeniem o ramowych planach nauczania:

--------------

2. Na przedmioty w zakresie rozszerzonym (dodatkowo, poza wymiarem godzin określonym dla przedmiotów w zakresie podstawowym), wymienione w podstawie programowej kształcenia ogólnego, w czteroletnim okresie nauczania, należy przeznaczyć:

1) w przypadku języka polskiego, wiedzy o społeczeństwie, historii muzyki, historii sztuki, języka łacińskiego i kultury antycznej oraz filozofii – po 8 godzin tygodniowo;

2) w przypadku języka obcego nowożytnego, historii, geografii, biologii, chemii, fizyki, matematyki oraz informatyki – po 6 godzin tygodniowo.

3. Dyrektor liceum ogólnokształcącego, po zasięgnięiu opinii rady liceum, a jeżeli rada liceum nie została powołana – po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, rady rodziców i samorządu uczniowskiego, uwzględniając zainteresowania uczniów oraz możliwości organizacyjne, kadrowe i finansowe liceum, ustala przedmioty realizowane w zakresie rozszerzonym, spośród których uczeń wybiera 2 albo 3 przedmioty.

--------------

Według nowej podstawy programowej, rozszerzenie można otrzymać tylko na pierwszy język, ponieważ tylko pierwszy język może być realizowany w wariancie R (rozszerzonym). Istnieje wariant III.1R, nie istnieje wariant III.2R. Jest to zmianą w stosunku do dotychczasowego systemu, w którym dyrektor mógł rozszerzyć pierwszy lub drugi język, bez względu na realizowaną podstawę.

Jaką podstawę programową realizować na rozszerzeniu?

Rozszerzenie przyznawane jest tylko na przedmioty realizowane w zakresie rozszerzonym. To oznacza, że jeśli na język angielski, będący wiodącym językiem obcym nowożytnym w danym oddziale, zostało przydzielone rozszerzenie, oddział ten automatycznie powinien realizować podstawę III.1R.

Jest to zmianą w stosunku do dotychczasowego systemu, w którym rozszerzenie oznaczało dodatkowe godziny na realizację tej podstawy programowej, którą wybrał nauczyciel, niekoniecznie wariantu rozszerzonego.

Jaką maturę będą zdawać uczniowie, którym przydzielono rozszerzenie?

Na obecnej maturze, uczniowie zdają obowiązkowo egzamin z języka obcego nowożytnego na poziomie podstawowym, a tylko ci, którzy wybiorą go także jako przedmiot dodatkowy, zdają go na poziomie rozszerzonym. Nie istnieją jeszcze przepisy wykonawcze dotyczące nowej matury, więc nie wiemy, jak będzie to wyglądało w przypadku klas realizujących nową podstawę programową w wariancie III.1R.

Jakie przepisy precyzują powyższe kwestie?

Kwestię godzin na rozszerzenie precyzuje Rozporządzenie o ramowych planach nauczania podpisane w marcu 2017r., a dokładnie załącznik nr 4.

Link do dokumentu: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170000703/O/D20170703.pdf

Ekspert odpowiada

ANNA ABRAMCZYK – ekspert Pearson w zakresie metodyki nauczania języków obcych i prawa oświatowego. Nauczyciel dyplomowany z 18-letnim stażem nauczania języka niemieckiego w szkole ponadgimnazjalnej. Doradca metodyczny Wrocławskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Egzaminator gimnazjalny i maturalny współpracuje z OKE we Wrocławiu. Ekspert MEN do spraw awansu zawodowego, rzeczoznawca do spraw podręczników. Autorka publikacji metodycznych dla nauczycieli języków obcych.

Podział na grupy (wewnątrz- lub międzyoddziałowe) będzie możliwy począwszy od klasy 4. szkoły podstawowej. Należy dzieci podzielić zgodnie z ich poziomem biegłości językowej (obligatoryjny warunek realizacji podstawy programowej – Rozporządzenie). Podział na zajęciach z języków obcych przeprowadza się w klasach liczących powyżej 24 uczniów. Dzieli się uczniów na grupy albo wewnątrz oddziału albo międzyoddziałowe. Tak wynika z zapisów Rozporządzenia o ramowych planach nauczania. Klasa 1. może liczyć do 25 osób. Liczebność klas 4. i 7. nie została dookreślona.

Rozporządzenie MEN z dnia 17 marca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli.

Niestety nie. Ustawodawca założył, iż pierwszy język obcy będzie językiem wiodącym przez wszystkie etapy kształcenia.

Projekt Podstawy programowej w punkcie: "Warunki i sposób realizacji" mówi:

"W kształceniu językowym na drugim etapie edukacyjnym niezbędne jest: [..] 2. zapewnienie przez szkołę kształcenia uczniów w grupach o zbliżonym poziomie biegłości
w zakresie języka obcego nowożytnego. Realizacja tego wymagania może wiązać się z podziałem klasy na grupy bądź stworzeniem grup językowych międzyoddziałowych."

Zatem podział na grupy według zaawansowania jest rekomendowany dokumentem wagi: Rozporządzenie.