Nowy ustrój szkolny

Wdrożenie nowego systemu szkolnego rozpoczęło się 4 września 2017 roku poprzez zastąpienie pierwszych klas gimnazjum siódmą klasą szkoły podstawowej. Pierwsi siódmoklasiści są jednocześnie pierwszym rocznikiem uczniów, którzy na III etapie edukacyjnym będą uczyć się według zmienionej podstawy programowej, a edukację w szkole ponadpodstawowej zakończą nowym egzaminem maturalnym.
 


Nowa podstawa programowa

Zgodnie z założeniami nowej podstawy programowej dla szkół ponadpodstawowych, edukacja językowa ma charakter kontynuacyjny, prowadząc ucznia od poziomu A1 w klasie IV szkoły podstawowej, przez A2+/B1 na koniec szkoły podstawowej, aż do poziomu B1+/B2 w zakresie podstawowym i B2+/C1 w zakresie rozszerzonym na koniec szkoły ponadpodstawowej.

Ekspert odpowiada


ANNA ABRAMCZYK – ekspert Pearson w zakresie metodyki nauczania języków obcych i prawa oświatowego. Nauczyciel dyplomowany z 18-letnim stażem nauczania języka niemieckiego w szkole ponadgimnazjalnej. Doradca metodyczny Wrocławskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Egzaminator gimnazjalny i maturalny współpracuje z OKE we Wrocławiu. Ekspert MEN do spraw awansu zawodowego, rzeczoznawca do spraw podręczników. Autorka publikacji metodycznych dla nauczycieli języków obcych.

1. Kiedy nowa podstawa programowa wejdzie do szkół ponadpodstawowych?

Nowa podstawa programowa wejdzie do pierwszych klas szkół ponadpodstawowych we wrześniu 2019 r. Od tego czasu będzie stopniowo obejmować kolejne klasy (patrz: tabela powyżej).

2. Czy to prawda, że w pewnym momencie dwa roczniki maturzystów będą zdawać maturę w tym samym czasie, a w następstwie tego konkurencja na studia będzie dwa razy większa?

Nieprawda. Istotnie, w roku szkolnym 2021/22 w jednej szkole będą dwa roczniki klas III, jednak każdy z tych roczników będzie uczył się w innym systemie: dla jednego z nich klasa III będzie jednocześnie ostatnią i maturalną, dla drugiego (idącego nową podstawą programowa) będzie to przedostatnia klasa. Nie ma więc ryzyka kumulacji w procesie rekrutacyjnym na uczelnie wyższe.

Zadaj pytanie ekspertowi

 Zmiany wymagań ogólnych

Zapis wymagań ogólnych i szczegółowych został przeredagowany we wszystkich wariantach podstawy programowej. Dzięki temu można łatwo porównać zakres umiejętności językowych oczekiwanych od ucznia po zakończeniu danego etapu edukacyjnego.

III.1.P

 

III.1.R

I. Znajomość środków językowych.
Uczeń posługuje się w miarę rozwiniętym dość
bogatym
zasobem środków językowych (leksykalnych,
gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych)
umożliwiającym realizację pozostałych wymagań
ogólnych w zakresie tematów wskazanych
w wymaganiach szczegółowych.

 

I. Znajomość środków językowych.
Uczeń posługuje się bogatym zasobem środków
językowych (leksykalnych – w tym związków
frazeologicznych
, gramatycznych, ortograficznych
oraz fonetycznych) umożliwiającym realizację
pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów
wskazanych w wymaganiach szczegółowych.

II. Rozumienie wypowiedzi.
Uczeń rozumie proste, typowe wypowiedzi ustne
o umiarkowanym stopniu złożoności, artykułowane
wyraźnie
 wypowiadane w naturalnym tempie,
w standardowej odmianie języka, a także proste
wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu
złożoności
, w zakresie opisanym w wymaganiach
szczegółowych.

 

II. Rozumienie wypowiedzi.
Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi
ustne wypowiadane w naturalnym tempie i oraz
różnorodne złożone wypowiedzi
pisemne
o różnorodnej formie i długości, w różnych warunkach
odbioru
, w zakresie opisanym w wymaganiach
szczegółowych.

III. Tworzenie wypowiedzi.
Uczeń samodzielnie formułuje tworzy krótkie, proste,
spójne i logiczne, w miarę płynne zrozumiałe
wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne
wypowiedzi
pisemne, w zakresie opisanym
w wymaganiach szczegółowych.

 

III. Tworzenie wypowiedzi.
Uczeń samodzielnie tworzy w miarę złożone, spójne
i logiczne
, płynne i zrozumiałe, dłuższe wypowiedzi
ustne oraz w miarę złożone, dłuższe wypowiedzi
pisemne
, bogate i spójne pod względem treści,
spójne i logiczne wypowiedzi pisemne
, w zakresie
opisanym w wymaganiach szczegółowych.

IV. Reagowanie na wypowiedzi.
Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie
w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach
reaguje w sposób zrozumiały, adekwatnie do sytuacji
komunikacyjnej, ustnie lub pisemnie
oraz reaguje
w formie prostego tekstu pisanego w typowych
sytuacjach
, w zakresie opisanym w wymaganiach
szczegółowych.

 

IV. Reagowanie na wypowiedzi.
Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje płynnie,
w formie ustnej i pisemnej
 ustnie w różnorodnych,
bardziej również złożonych i nietypowych
sytuacjach, oraz reaguje w formie w miarę
złożonego tekstu pisanego w różnorodnych
sytuacjach
, w zakresie opisanym w wymaganiach
szczegółowych.

V. Przetwarzanie wypowiedzi.
Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub
pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach
szczegółowych.

 

V. Przetwarzanie wypowiedzi.
Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub
pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach
szczegółowych.

tekst – zapis obowiązujący w dotychczasowej podstawie programowej IV.1
tekst – projekt zapisu nowej podstawy programowej III.1

 Poszerzenie zakresów tematycznych wymagań szczegółowych

Nowy katalog zakresów tematycznych obejmuje 14 zagadnień (wcześniej 15) w przypadku podstawy programowej dla liceów i techników.

Piętnasty temat obejmujący wiedzę o krajach obszaru nauczanego języka został wyłączony z katalogu tematów leksykalnych i jest zagadnieniem, które powinno być realizowane w ramach wszystkich zakresów tematycznych z podstawy programowej.

Poszczególne tematy z dotychczas obowiązującej podstawy programowej zostały poszerzone o dodatkowe aspekty, różne dla zakresu podstawowego i rozszerzonego.


Zapis w obecnej podstawie programowej IV.1

1. człowiek (np. dane personalne, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, uczucia i emocje, zainteresowania, problemy etyczne)

 

Zapis nowej podstawy programowej

III.1.P

 

III.1.R

1. człowiek
(np. dane personalne, okresy życia, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, rzeczy osobiste, uczucia i emocje, umiejętności i zainteresowania, osobisty system wartości, autorytety)

 

1. człowiek
(np. dane personalne, okresy życia, wygląd
zewnętrzny, cechy charakteru, rzeczy osobiste,
uczucia i emocje, umiejętności i zainteresowania,
społeczny i osobisty system wartości, autorytety,
poczucie tożsamości
)

 Uwzględnienie zagadnienia kompetencji interkulturowej

Elementy związane z kulturą krajów obszaru nauczanego języka, stanowiące dotychczas 15. zakres tematyczny, zostały wyjęte poza katalog tematów i obecnie stanowić będą osobne wymaganie szczegółowe.
 

Zapis nowej podstawy programowej

IX. Uczeń posiada:

  1. podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym, oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego.
  2. świadomość związku pomiędzy kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.

Taki zapis sprawia, że wiedza, do której się odnosi, dotyczy wszystkich wymienionych w podstawie obszarów tematycznych.

 Poszerzenie repertuaru form pisemnych, które uczeń powinien rozumieć i tworzyć

III.1.P

 

III.1.R

wiadomość, opis, notatka, ogłoszenie, zaproszenie, ankieta, pocztówka, e-mail, list prywatny, prosty list formalny, życzenia, SMS, historyjka, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu

 

list formalny – w tym list motywacyjny, rozprawka, opis, opowiadanie, sprawozdanie, recenzja, życiorys, CV, wpis na blogu, artykuł, list prywatny, email


 Doradztwo zawodowe w zakresie leksykalnym

Nowa podstawa programowa kładzie szczególny nacisk na przygotowanie młodych ludzi do wejścia na rynek pracy po ukończeniu edukacji. Zakres tematyczny PRACA został wzbogacony o dodatkowe aspekty leksykalne umożliwiające dyskusje dotyczące planowania ścieżki kariery i rozwoju zawodowego.


Zapis w obecnej podstawie programowej IV. 1

4) praca (np. zawody i związane z nimi czynności, warunki pracy i zatrudnienia, praca dorywcza, rynek pracy)


Zapis nowej podstawy programowej

III.1.P

 

III.1.R

4) praca (np. zawody i związane z nimi czynności
i obowiązki, miejsce pracy, warunki pracy
i zatrudnienia, praca dorywcza, rynek pracy, wybór
zawodu, poszukiwanie pracy
)

 

4) praca (np. zawody i związane z nimi czynności
i obowiązki, miejsce pracy, kariera zawodowa,
warunki pracy i zatrudnienia, praca dorywcza, rynek
pracy, mobilność zawodowa)

Podstawa programowa nadal podkreśla wagę takich kompetencji jak: współdziałanie w grupie, korzystanie z różnych źródeł informacji, stosowanie strategii komunikacyjnych, czy dokonywanie samooceny.

Zadaj pytanie ekspertowi

Nowa podstawa dla drugiego języka obcego

Naukę drugiego języka obcego uczniowie rozpoczynają obowiązkowo w siódmej klasie szkoły podstawowej. Zgodnie z projektem podstawy programowej dla szkół ponadpodstawowych powinni oni kontynuować naukę języka obcego ze szkoły podstawowej, aby osiągnąć poziom A2+. Uczniowie mogą też wybrać drugi język obcy inny niż w szkole podstawowej i rozpocząć naukę od podstaw, by osiągnąć poziom A2.

W stosunku do wymagań podstawy programowej (warianty IV.1 p i IV.0 ) obowiązującej dla drugiego i trzeciego języka w szkołach ponadgimnazjalnych, w nowej podstawie programowej (warianty III.2 oraz III.2.0) zmieniono:

 

liczbę zakresów leksykalnych z 15 na 14 w przypadku wariantu podstawy III.2 oraz z 15 na 13 w przypadku wariantu podstawy III.2.0

III.2

 

III.2.0

I. Uczeń posługuje się w miarę rozwiniętym bardzo podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych
w zakresie następujących tematów:
(…)
14) życie społeczne (np. wydarzenia i zjawiska społeczne)
15) elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego języka oraz o kraju ojczystym, z uwględnieniem kontekstu międzykulturowego oraz tematyki integracji europejskiej.

 

I. Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
(…)
13) świat przyrody (np. pogoda, pory roku, rośliny i zwierzęta, krajobraz, klimat, zagrożenia i ochrona środowiska naturalnego, klęski żywiołowe).
14) państwo i społeczeństwo (np. konflikty wewnętrzne
i międzynarodowe, przestępczość, polityka społeczna);
15) elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego języka oraz o kraju ojczystym, z uwględnieniem kontekstu międzykulturowego oraz tematyki integracji europejskiej.

 

 nazwy i aspekty niektórych zakresów leksykalnych

III.2

 

III.2.0

3) szkoła edukacja (np. szkoła i jej pomieszczenia, przedmioty nauczania, uczenie się, przybory szkolne, oceny szkolne
i wymagania, życie szkoły, kształcenie pozaszkolne zajęcia pozalekcyjne);
(…)

 

3) edukacja szkoła (np. szkoła i jej pomieszczenia, przedmioty nauczania, uczenie się, przybory szkolne,
oceny i wymagania, życie szkoły, kształcenie
pozaszkolne);
(…)

 

 zakresy wymagań szczegółowych

Przykładowe zmiany wymagań szczegółowych w podstawie programowej dla drugiego języka wariant III.2 i III.2.0

1. Uwzględnienie zagadnienia kompetencji interkulturowej w odniesieniu do wszystkich zakresów leksykalnych, czyli w odniesieniu do całości podstawy.

IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym, oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego.
2) świadomość związku pomiędzy kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.

2. Poszerzenie zakresu wymaganych form pisemnych, które uczeń powinien rozumieć i tworzyć, np.:

III.2

 

III.2.0

III. Uczeń rozumie proste wypowiedzi pisemne (np. listy, e-maile, SMS-y, kartki pocztowe, napisy informacyjne, broszury, ulotki reklamowe, jadłospisy, ogłoszenia, instrukcje obsługi, rozkłady jazdy, historyjki obrazkowe z tekstem, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
2) określa intencje nadawcy/autora tekstu;
3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);
(…)

 

III. Uczeń rozumie proste wypowiedzi pisemne (np. listy, e-maile, SMS-y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, instrukcje, rozkłady jazdy, historyjki obrazkowe z tekstem, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
2) określa intencje nadawcy/autora tekstu;
3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);
(…)

3. Uporządkowanie repertuaru funkcji językowych, reagowania pisemnego i ustnego, np.: 

III.2

 

III.2.0

VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych sytuacjach:
1) przedstawia siebie i inne osoby;
2) nawiązuje kontakty towarzyskie; rozpoczyna, prowadzi i kończy rozmowę; podtrzymuje rozmowę w przypadku trudności w jej przebiegu (np. prosi o wyjaśnienie, powtórzenie, sprecyzowanie; upewnia się, że rozmówca zrozumiał jego wypowiedź);
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
4) wyraża swoje opinie, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób;
(…)

 

VI. Uczeń reaguje ustnie w prosty i zrozumiały w typowych sytuacjach:
1) przedstawia siebie i inne osoby;
2) nawiązuje kontakty towarzyskie; rozpoczyna, prowadzi i kończy rozmowę; podtrzymuje rozmowę w przypadku trudności w jej przebiegu (np. prosi o wyjaśnienie, powtórzenie, sprecyzowanie; upewnia się, że rozmówca zrozumiał jego wypowiedź);
3) uzyskuje i przekazuje proste informacje i wyjaśnienia;
4) wyraża swoje opinie, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób;
(…)

VII. Uczeń reaguje w formie bardzo prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, e-mail, krótki list prywatny, wpis na czacie / forum) w typowych sytuacjach:
1) przedstawia siebie i inne osoby;
2) nawiązuje kontakty towarzyskie; rozpoczyna, prowadzi
i kończy rozmowę (np. podczas rozmowy na czacie);

3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz/ankietę);
4) wyraża swoje opinie, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób;
(…)

 

VII. Uczeń reaguje w formie bardzo prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, e-mail, krótki list prywatny, wpis na czacie / forum) w typowych sytuacjach:
1) przedstawia siebie i inne osoby;
2) nawiązuje kontakty towarzyskie; rozpoczyna, prowadzi
i kończy rozmowę (np. podczas rozmowy na czacie);

3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia
(np. wypełnia formularz/ankietę);
4) wyraża swoje opinie, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób;
(…)

tekst – zapis obowiązujący w dotychczasowej podstawie programowej IV.1 i IV.0
tekst – projekt zapisu nowej podstawy programowej III.2 i III.2.0 

Zadaj pytanie ekspertowi

Szkoły branżowe

Trzyletnie szkoły zawodowe zostały zastąpione 1. września 2017 r. przez trzyletnie branżowe szkoły pierwszego stopnia. Po ukończeniu szkoły branżowej pierwszego stopnia uczeń może kontynuować naukę w branżowej szkole drugiego stopnia, po której możliwe jest zdawanie egzaminu maturalnego.

Podstawa programowa i ramowe plany nauczania

Dla absolwentów gimnazjów

W latach 2017–2019, czyli dla absolwentów wygaszanych gimnazjów, w branżowej szkole będzie obowiązywać podstawa programowa wskazana w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.


RAMOWE PLANY NAUCZANIA

 

Dla absolwentów ośmioklasowych szkół podstawowych

W roku szkolnym 2019/2020 zostanie wprowadzona nowa podstawa programowa do branżowych szkół, na podbudowie ośmioletniej szkoły podstawowej.

W branżowej szkole I i II stopnia uczeń będzie się uczył tylko jednego języka obcego. Zaleca się, aby uczeń kontynuował pierwszy język nauczany na wcześniejszych etapach.
 

RAMOWE PLANY NAUCZANIA

 

UWAGA! W latach szkolnych 2017/2018 oraz 2018/2019 w przypadku języka obcego nowożytnego podstawa programowa dla branżowej szkoły pierwszego stopnia nie różni się merytorycznie od podstawy programowej dla dotychczasowej szkoły zawodowej.

Dla szkoły branżowej drugiego stopnia na podbudowie gimnazjum oraz dla szkoły branżowej pierwszego i drugiego stopnia na podbudowie szkoły podstawowej przygotowano nowe podstawy programowe.

Zadaj pytanie ekspertowi

Pearson Space
Strona do której prowadzi link jest elementem Pearson Space – wirtualnej przestrzeni dla zalogowanych nauczycieli, która daje pełny dostęp do najnowszych szkoleń, materiałów dydaktycznych, aplikacji i promocji.
Treść dostępna bez ograniczeń do końca 2022 roku. Od stycznia 2023 roku dostępna wyłącznie dla użytkowników Pearson Space.
Treść dostępna dla użytkowników Pearson Space.